بیتکۆین چییە؟
بیتکۆین یەکەم و بەناوبانگترین دراوی کریپتۆیە لە جیهاندا، کە فۆرمێکی دیجیتاڵییە لە پارە کە دەتوانرێت لە ڕێگەی ئینتەرنێتەوە بنێردرێت و وەربگیرێت بەبێ ئەوەی پێویستی بە نێوەندگیری وەک بانکەکان یان حکومەتەکان بێت. بیتکۆین لە ساڵی ٢٠٠٩ لەلایەن کەسێک یان گروپێکی بێناوەوە دروستکراوە کە ناوی ساختەی ساتۆشی ناکامۆتۆی بەکارهێناوە، کە دەیویست سیستەمێکی پارەدانی لامەرکەزی و هاوتا بۆ هاوتا دروست بکات کە ڕێگە بە هەر کەسێک بدات بەبێ سانسۆر یان سنووردارکردن بە شێوەی ئۆنلاین مامەڵە بکات.
بیتکۆین چەندین تایبەتمەندی ناوازەی هەیە کە وا دەکات جیاواز بێت لە دراوە تەقلیدییەکان. هەندێک لەو تایبەتمەندیانە بریتین لە:
- دابینکردنێکی سنووردار: تەنها ٢١ ملیۆن بیتکۆین لە ئارادایە، ئەمەش واتە بیتکۆین کەم و بەرەو دابەزینە. بە پێچەوانەی ئەو دراوە فیاتانەی (پارە) کە دەتوانرێت بە ئارەزووی خۆیان لەلایەن دەسەڵاتدارانی ناوەندییەوە چاپ بکرێن، دابینکردنی بیتکۆین بە ئەلگۆریتمێکی بیرکاری کۆنترۆڵ دەکرێت کە دڵنیای دەدات لەوەی کە بیتکۆینی نوێ بە ڕێژەیەکی پێشبینیکراو و کەمبوونەوە دروست دەکرێت. ئەمەش وایکردووە کە بیتکۆین لە بەرامبەر هەڵاوسان و دابەزینی بەهای دراودا.
- لامەرکەزیەت: بیتکۆین لەلایەن هیچ یەکە یان ڕێکخراوێکەوە کۆنتڕۆڵ ناکرێت. بەڵکو لەلایەن تۆڕێکی هەزاران کۆمپیوتەرەوە دەپارێزرێت، کە پێیان دەوترێت گرێ، کە مامەڵەکان پشتڕاست دەکەنەوە و تۆمارێکی هاوبەش لە تەواوی مێژووی بیتکۆین دەهێڵنەوە، کە پێی دەوترێت بلۆکچەین. هەر کەسێک دەتوانێت پەیوەندی بە تۆڕەکەوە بکات و بەشداری لە ئاسایش و کارکردنیدا بکات. ئەمەش وا دەکات بیتکۆین بەرگری لە سانسۆر و گەندەڵی و دەستکاریکردن بکات.
- شەفافیەت: هەموو مامەڵەکانی بیتکۆین لەسەر بلۆکچەین تۆمار دەکرێن، کە کتێبی سەرەکی گشتی و نەگۆڕە کە هەر کەسێک دەتوانێت دەستی پێ بگات و پشتڕاستی بکاتەوە. ئەمەش بەو مانایەیە کە مامەڵەکانی بیتکۆین دەتوانرێت شوێنپێی بگیرێت و دەتوانرێت وردبینی بکرێت، بەڵام هەروەها ساختەکاریش دەکرێت، چونکە بەکارهێنەران پێویست ناکات ناسنامەکانیان ئاشکرا بکەن بۆ ئەوەی مامەڵە بکەن. ئەمەش بیتکۆین دەکاتە سیستەمێکی بێ متمانە و بێ مۆڵەت، کە بەکارهێنەران ناچار نین پشت بە لایەنی سێیەم ببەستن بۆ پشتڕاستکردنەوەی یان ئاسانکاری مامەڵەکانیان.
- ئاسایش: مامەڵەکانی بیتکۆین بە کۆدی کریپتۆگرافی پارێزراون، کە لقێکی بیرکارییە کە مامەڵە لەگەڵ کۆد و کۆدکردندا دەکات. بیتکۆین جۆرێکی دیاریکراوی کریپتۆگرافی بەکاردەهێنێت، کە پێی دەوترێت کۆدی کلیلی گشتی، کە ڕێگە بە بەکارهێنەران دەدات جووتێک کلیل دروست بکەن: کلیلێکی گشتی و کلیلێکی تایبەت. کلیلی گشتی بۆ وەرگرتنی بیتکۆین بەکاردێت، لە کاتێکدا کلیلی تایبەت بەکاردێت بۆ واژۆکردن و ناردنی بیتکۆین. کلیلی تایبەت وەک وشەی نهێنی وایە کە تەنها خاوەنەکەی دەیزانێت و پێویستە بە نهێنی بهێڵێتەوە. هەرکەسێک دەستی بە کلیلی تایبەت بگات دەتوانێت ئەو بیتکۆینانەی کە پەیوەندییان بەوەوە هەیە بەسەر ببات، بۆیە زۆر گرنگە بە باشی هەڵیبگریت و پشتگیری بکەیت. هەروەها مامەڵەکانی بیتکۆین بە میکانیزمێکی کۆدەنگی پارێزراون، کە پێی دەوترێت سەلماندنی کار، کە پێویستە گرێکان بۆ چارەسەرکردنی کێشە بیرکارییە ئاڵۆزەکان بۆ پشتڕاستکردنەوەی مامەڵەکان و دروستکردنی بلۆکی نوێ. ئەمەش وایکردووە کە بیتکۆین زۆر قورس بێت بۆ ساختەکردن یان دووجار خەرجکردنی، چونکە پێویستی بە بڕێکی زۆر لە هێزی کۆمپیوتەر دەبێت بۆ سەرپێچیکردن لە تۆڕەکە.بیتکۆین تەنها دراوێک، هەروەها دیاردەیەکی جیهانییە کە ملیۆنان بەکارهێنەر و وەبەرهێنەر و گەشەپێدەر و ئارەزومەندانی هەموو چین و توێژەکانی ژیان و پاشخانی بۆ خۆی ڕاکێشاوە. بیتکۆین ئیلهامبەخش بووە بۆ داهێنان و بەرنامە بێشومارەکان، وەک دراوە کریپتۆکراوەکانی بەدیل، گرێبەستی زیرەک، بەرنامە لامەرکەزیەکان و زۆر شتی تر. هەروەها بیتکۆین بزووتنەوەیەکی کۆمەڵایەتی و ئابووریی لێکەوتووەتەوە کە تەحەدای دۆخی ئێستا دەکات و تاکەکان بەهێز دەکات بۆ ئەوەی کۆنترۆڵی پارە و داتاکانی خۆیان بکەن.
ئەگەر ئارەزووی فێربوونی زیاترت هەیە دەربارەی بیتکۆین، دەتوانیت سەردانی Bitcoin.org یان CoinMarketCap بکەیت، کە دەتوانیت زانیاری زیاتر، سەرچاوە و ڕێنمایی زیاتر بدۆزیتەوە. هەروەها دەتوانن نوێترین هەواڵ و پێشهاتەکان لە کۆیندێسکدا پەیڕەو بکەن، کە یەکێکە لە دەزگا میدیاییە پێشەنگەکان بۆ پیشەسازی دراوی کریپتۆ.
بەڵام ئەگەر ئامادەیت بۆ دەستپێکردنی بازرگانیکردن بە بیتکۆین، پێویستە بیر لە بەکارهێنانی Kurdwallet بکەیتەوە، کە باشترین ئاڵوگۆڕی کریپتۆیە لە کوردستان.
Kurdwallet پلاتفۆرمێکی سادە و پارێزراوە کە ڕێگەت پێدەدات بە ئاسانی و ئاسانکاری، بیتکۆین و دراوە کریپتۆییەکانی تر بکڕیت و بیفرۆشیت و هەڵیبگریت. Kurdwallet ئەم سوودانەی خوارەوە پێشکەش دەکات:
خێرا و بەکارهێنەر دۆست: دەتوانیت بە چەند چرکەیەک، و تەنها بە چەند کلیکێک دەست بکەیت بە بازرگانیکردن بە بیتکۆین. Kurdwallet ڕووکارێکی نەرم و زانستی هەیە کە وا دەکات گەشتکردن و بەکارهێنانی ئاسان بێت. هەروەها دەتوانیت لە هەر ئامێرێکەوە دەستت بگات بە Kurdwallet، جا چ دەسکتۆپ بێت، لاپتۆپ بێت، تابلێت بێت، یان مۆبایلێکی زیرەک بێت.
کراوە و شەفاف: کوردوالێت لەسەر بنەماکانی کراوەیی و شەفافیەت بنیات نراوە، کە هەروەها بەها سەرەکییەکانی بیتکۆینن. Kurdwallet سەرچاوەی کراوەیە، واتە کۆدەکەی بە ئاشکرا بەردەستە و هەر کەسێک دەتوانێت وردبینی لێبکات. هەروەها کوردوالێت پارە و سیاسەت و مەرجەکانی خزمەتگوزاری بە ڕوونی و ڕاستگۆیانە بڵاودەکاتەوە، بۆیە بە تەواوی دەزانیت چیت دەست دەکەوێت و چیت پێدەدەن. کوردوالێت هیچ تێچوون و پارەیەک ناشارێتەوە، و هیچ کارێکی سێبەر و نائەخلاقی ناشارێتەوە.